«ΦΙΛΗ ΣΕΜΕ ΘΑΛΑΣ ΣΑΠΡΟ ΤΟΥΣΕ ΧΑΣΩ»: Ένα κλειδί γυρίζει κι απ’ τις δυο μεριές ή που κλείνεσαι μέσα ο ίδιος ή που σ’ όλους ανοίγεσαι και μ’ ανοιχτά παράθυρα πανιά σ’ αποστηθίζει κινούμενη πολίχνη μελισσών πάνω στην Ήβη!
ΠΡΟΣ ΤΡΟΙΑΝ (από το βιβλίο του Οδυσσέα Ελύτη ΔΥΤΙΚΑ ΤΗΣ ΛΥΠΗΣ, Εκδόσεις Ίκαρος 1995)
Ο ισχυρός αξεγνέθιστο νεφελάκι αφήνει πάνω απ’ της Μύρινας τα ύψη
Να μαθαίνουν οι περαστικοί ποιών η μοίρα σε χρυσό χαράζεται
Και ποιών σε ορείχαλκο. Επειδή τα δύο δύο δεν είναι
![]()
Έχασε το μονοπάτι ο Κένταυρος
Ζωήν ολόκληρη χωράει από νους του ο νους
κι ένα ατίναχτο ακόμη αστροπελέκι
Να ’ναι που φύτεψε ο νοτιάς αλλού τις καταιγίδες του;
Ή που του σίτου του πλωτού πήραν το κύμα οι πεδιάδες;
Πεινάσανε για νήσο οι Θεσσαλοί βαρύθυμοι όπως πάντοτε. Κείθε
Κινήσανε κατά της Τροίας τα μέρη
και των ιππέων του νερού οι σκοποί ευοδώθηκαν
Έδωσεν αρραβώνα η πρώτη ελιά στην δεύτερη κι ανάψανε τα χτήματα οι σκοποί ευοδώθηκαν
Πράα πρανή κι ύστερα των υδάτων ύψη και πάλι
Παίδες των εκκλησιών λιθόκτιστοι που ακόμη συνεχίζουν το παιχνίδι
Σε μια γωνίτσα λησμονώντας κάποιο μονύδριο αθέατο.
Βρέφος το σε βυζί βάζουν οι Γενοβέζες. Και με βαρύ
Κόκκινο πάνω σε ουρανί περιλαίμιο προχωρούν
Μ’ άσπρα σαλβάρια οι ουλεμάδες
Χρόνια που μοιάζουν ατελεύτητα
Κι αν μόλις χθες γεννήθηκες
Τόσο πολύ διαρκεί ο δούλος όσο πιο σύντομος ο αφέντης του
Ωστόσο απ’ έναν σ’ άλλον κύλικα το αμβροσίοδμο ύδωρ ρέει
Κι από ένα φως μοναχικό στους ουρανούς καλογεράκι
Θόλος ανοίγεται πλατύς για να χωρέσει το πολύαστρόν της
Η άμπελος. Καλά το ’πανε λοιπόν της μιας φοράς οι μάντεις:
Μύρτον μετέωρον του πελάγους δεύτερον και συ της Αμφιτρίτης
Τέταρτον μ’ αδαμάντινα δόντια δαγκάνετε!
Στον αέρα πιάνεται με το πατρώνυμό του το λυθρίνι εάν όχι
Με τα λίγα γένια του ο βυθός
Γέρνουν όπως βάρκες από μια μπάντα
Με τις αυλές και τις ντουλάπες τους τα σπίτια και μια καταγωγική δύναμις
Απαλείφει αργά τ’ αποτυπώματα της οσμής που αφήσανε
Στα προπατορικά ελαιοτριβεία των σκληρών της Γέρας χεριών δάχτυλα
Μιλώ για την αλήθεια που κατεβάζει της Μύρινας ο αέρας ως
Της Κρατήγου τα νερά. Κοσκινιστά δισύλλαβα που ή τα διαβάζεις ή
Που εκείνα φωναχτά σ’ αποστηθίζουν
Προς Τροίαν
Πλησίον μια μικρή βροχή μ’ όλους των άκοπων ακόμη Οπωροφόρων τους στενούς συγγενείς και τα παιδιά Μαζί μωβ ανθύλλια όλα στραμμένα ΔΥΤΙΚΑ ΤΗΣ ΛΥΠΗΣ. Σωστά μίλησε λοιπόν αυτός που κατοικεί Ροδαμών και Ήβης γωνία, μ’ αστραπές μιλάει το άωρο και μ’ αγράμπελη προ των φιλιών το επάνω χείλι. Ιδού
Δυνατός Κίσσαβος φυσάει και γεμίζει ωραιοζύνη ο τόπος
Θέση παίρνουν ο ένας του άλλου οι λόφοι αλλ’ ο της θαλάσσηςΟ ισχυρός αξεγνέθιστο νεφελάκι αφήνει πάνω απ’ της Μύρινας τα ύψη
Να μαθαίνουν οι περαστικοί ποιών η μοίρα σε χρυσό χαράζεται
Και ποιών σε ορείχαλκο. Επειδή τα δύο δύο δεν είναι
Είναι του πόσα το εν κι είναι του ποια του άλλου
Άπευθο χιόνι ζητούν οι κορυφές και ρυάκι πουΈχασε το μονοπάτι ο Κένταυρος
Ζωήν ολόκληρη χωράει από νους του ο νους
κι ένα ατίναχτο ακόμη αστροπελέκι
Να ’ναι που φύτεψε ο νοτιάς αλλού τις καταιγίδες του;
Ή που του σίτου του πλωτού πήραν το κύμα οι πεδιάδες;
Πεινάσανε για νήσο οι Θεσσαλοί βαρύθυμοι όπως πάντοτε. Κείθε
Κινήσανε κατά της Τροίας τα μέρη
και των ιππέων του νερού οι σκοποί ευοδώθηκαν
Έδωσεν αρραβώνα η πρώτη ελιά στην δεύτερη κι ανάψανε τα χτήματα οι σκοποί ευοδώθηκαν
Πράα πρανή κι ύστερα των υδάτων ύψη και πάλι
Παίδες των εκκλησιών λιθόκτιστοι που ακόμη συνεχίζουν το παιχνίδι
Σε μια γωνίτσα λησμονώντας κάποιο μονύδριο αθέατο.
Βρέφος το σε βυζί βάζουν οι Γενοβέζες. Και με βαρύ
Κόκκινο πάνω σε ουρανί περιλαίμιο προχωρούν
Μ’ άσπρα σαλβάρια οι ουλεμάδες
Χρόνια που μοιάζουν ατελεύτητα
Κι αν μόλις χθες γεννήθηκες
Τόσο πολύ διαρκεί ο δούλος όσο πιο σύντομος ο αφέντης του
Ωστόσο απ’ έναν σ’ άλλον κύλικα το αμβροσίοδμο ύδωρ ρέει
Κι από ένα φως μοναχικό στους ουρανούς καλογεράκι
Θόλος ανοίγεται πλατύς για να χωρέσει το πολύαστρόν της
Η άμπελος. Καλά το ’πανε λοιπόν της μιας φοράς οι μάντεις:
Μύρτον μετέωρον του πελάγους δεύτερον και συ της Αμφιτρίτης
Τέταρτον μ’ αδαμάντινα δόντια δαγκάνετε!
Στον αέρα πιάνεται με το πατρώνυμό του το λυθρίνι εάν όχι
Με τα λίγα γένια του ο βυθός
Γέρνουν όπως βάρκες από μια μπάντα
Με τις αυλές και τις ντουλάπες τους τα σπίτια και μια καταγωγική δύναμις
Απαλείφει αργά τ’ αποτυπώματα της οσμής που αφήσανε
Στα προπατορικά ελαιοτριβεία των σκληρών της Γέρας χεριών δάχτυλα
Μιλώ για την αλήθεια που κατεβάζει της Μύρινας ο αέρας ως
Της Κρατήγου τα νερά. Κοσκινιστά δισύλλαβα που ή τα διαβάζεις ή
Που εκείνα φωναχτά σ’ αποστηθίζουν
Φιλη σεμε θαλασ σαπρο τουσε χασω
Ένα κλειδί γυρίζει κι απ’ τις δυο μεριές ή που κλείνεσαι ο ίδιος
Ή που σ’ όλους ανοίγεσαι. Μ’ ανοιχτά παράθυρα πανιάΠρος Τροίαν
[ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ λέξεων από το βιβλίο του Οδυσσέα Ελύτη: ΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΤΗΣ ΛΥΠΗΣ: Ας είναι άγιον εκείνο που εννοώ. Θέλει να ’χε άγριες πείνες άπνοιας ο Αύγουστος για να ζητήσει μελτέμι ώστε στο φρύδι τ’ ουρανού ν’ αφήνει ένα μπλε που το όνομά του μέσα στα πολλά τ’ ακούς ευώνυμο, δρέποντας η Ευ-Μορφία μανταρίνια ή φιλοσόφων ρύακες πληθαίνει και μεγαλώνει ο άνθρωπος στον καθρέφτη του στο βάθος όμως είναι μια κινούμενη πολίχνη μελισσών πάνω στην Ήβη. Ας είναι, μαύρον ήλιο κάνουν τα σταφύλια, μισό από μίσος και όνειρο και μισό από νοσταλγία